تصحیح انتقادی دیوان مولاناحیدر هروی با تحقیق در احوال و سبک شاعر

مولانا حیدر هروی معروف به حیدر کلوچه پز از شاعران اواخر قرن نهم و اوائل قرن دهم هجری است که نخست در هرات نان کلوچه می‏پخت. در روزگار شاه اسماعیل صفوی به شاعری روی آورد و در عهد شاه طهماسب مشهور گردید و از آن به بعد به تجارت پرداخت و گذران زندگی اش بدین طریق بود. شعرش از عیوب و خطاهای دستوری و تعقیدات لفظی و معنوی مبراست و در قوافی و به کار بردن الفاظ اشتباه نمی کرده است؛ اگرچه در شعر او مفاهیم چندان جدیدی به چشم نمی خورد و شهرتش را باید مرهون سرودن غزلیات دلکش و تاثیرگذار دانست اما با کلام ساده و تاثیرگذار خود، در میدان فصاحت، گوی بلاغت را از همگنان ربوده است. حیدر در آخرین سفر عمر خویش به سند رفت و به خدمت میرزا شاه حسن ارغون رسید و مورد اکرام وی واقع شد و هنگام بازگشت از سند در قصبه‏ی پاتره نزدیک سیوستان درگذشت و همان جا دفن شد. سام میرزا گوید که دیوان شعر او مشتمل بر ده هزار بیت است که نسخه های موجود از دیوان وی، این عدد را تأیید نمی کند. از دیوان شعر مولانا حیدر شش نسخه فراهم آمده که شامل نسخه های کتابخانه دانشگاه تهران، کتابخانه مجلس شورای ملی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه ی دانشگاه اوپسالا، کتابخانه ملی و نسخه کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری (سپهسالار) می شود. تحقیق حاضر از چهار فصل تشکیل شده است. فصل اول شامل کلیات تحقیق است. در فصل دوم، مبانی نظری تحقیق، تصحیح انتقادی، اهداف، شیوه ها و تاریخچه ی آن به طور کامل بررسی شده است. در فصل سوم، شعر فارسی در دوره ی تیموری و صفویه، زندگینامه ، سبک و مفاهیم شعری شاعر، ممدوحان، آرایه های ادبی وتعداد اشعار مولانا حیدر مورد مطالعه قرار گرفته است و نسخه های خطی موجود از دیوان وی به طور کامل بررسی و معرفی شده است و در فصل چهارم ـ که بدنه ی اصلی این پایان نامه است ـ به تصحیح انتقادی دیوان مولانا حیدر هروی ـ بر اساس همه ی نسخه های موجودـ که شامل دوهزار و هفتصد بیت است پرداخته ایم.